Στιγμιαίος – Bean to Cup
Είναι γεγονός πως σε ό,τι αφορά στον καφέ, οι σύγχρονοι καταναλωτές αναζητούν την απόλαυσή τους και έχουν γίνει, έτσι, περισσότερο απαιτητικοί. Φυσικά, οι επιλογές που έχουν σήμερα στη διάθεσή τους είναι πολλές, ωστόσο, υπάρχει ένας καφές που εδώ και αρκετές δεκαετίες παραμένει δημοφιλής. Πρόκειται για τον στιγμιαίο καφέ, που σήμερα συγκαταλέγεται μεταξύ των επιλογών για τους καταναλωτές, οι οποίοι τον επιλέγουν συνειδητά, για λόγους γεύσης και απόλαυσης.
Η ιστορία του στιγμιαίου καφέ
Η σημερινή επικρατούσα τάση γύρω από τον στιγμιαίο καφέ είναι συνισταμένη των τελευταίων ετών και απέχει σημαντικά από την πρώτη του εφαρμογή.
Στις αρχές του 20ου αιώνα, ο στιγμιαίος καφές άρχισε να απευθύνεται στους οικιακούς καταναλωτές, κάτι που οφείλεται σε τρεις ανθρώπους: Τον Νεοζηλανδό Ντέιβιντ Στανγκ, που 1890 προήγαγε τον «διαλυτό στιγμιαίο καφέ» που παρασκευάζεται με «διαδικασία ξηρού ζεστού αέρα», τον Satori Kato, από το Σικάγο, που το 1901, δημιούργησε την «πρώτη σταθερή σκόνη καφέ» και ιδίως, τον George Constant Louis Washington, που το 1909 δημιούργησε το Red E Coffee. Τη δεκαετία του 1930, στην παραγωγή μπήκε η εταιρεία Nestle με τον δικό της στιγμιαίο καφέ, ενώ έκτοτε και μέχρι το τέλος του 20ου αιώνα, ο στιγμιαίος καφές ήταν ο «εύκολος», «γρήγορος» καφές για εκατομμύρια ανθρώπους σε όλο τον κόσμο – ένα γεγονός που πάντως άρχισε να αλλάζει ήδη από τα πρώτα χρόνια του 21ου αιώνα, στον οποίο ο στιγμιαίος καφές αναδεικνύεται σε ποιοτική επιλογή με συγκεκριμένα γευστικά χαρακτηριστικά.
Bean to cup: Το «ταξίδι» του στιγμιαίου καφέ από το δέντρο ως τον καταναλωτή
Το ταξίδι του καφέ από τα καφεόδεντρα ανά τον κόσμο μέχρι τον τελικό καταναλωτή, είναι συναρπαστικό και αποτυπώνει κάθε φορά τα χαρακτηριστικά του στην τελική κούπα. Στην περίπτωση του στιγμιαίου καφέ, υπάρχει ένα συγκεκριμένο στάδιο, κατά το οποίο αποκτά την τελική του μορφή. Αξίζει, στο σημείο αυτό, να σημειωθεί πως «στιγμιαίος καφές» μπορεί να γίνει κάθε καφές, κάθε ποικιλία και ποιότητα, μιας και ο χαρακτηρισμός «στιγμιαίος» («instant») αφορά στον τρόπο εκχύλισης.
Η εκχύλιση στην περίπτωση του στιγμιαίου καφέ γίνεται σε ένα κλειστό σύστημα δεξαμενών. Στη συνέχεια, το υγρό αυτό περνάει από μια σειρά φίλτρων έτσι ώστε να φτασει στο επόμενο στάδιο της διαδικασίας, τη μεθοδο spray drying, κατά την οποία ο καφές ψεκάζεται μέσω ενός ακροφυσίου για να παραχθούν μικροσκοπικά σταγονίδια μεγέθους 300 μm που οδηγούνται μέσα από κατάλληλα δοχεία προς τη βάση, όπου τελικά φτάνουν ως στεγνή, «αποξηραμένη» σκόνη. Για να επιτευχθεί αυτό, απαιτούνται υψηλές πιέσεις και θερμοκρασίες κοντά στους 270 °C. Αυτή η λεπτή σκόνη καφέ μάλιστα, με τη χρηση ενός μικρου ποσοστού υγρασιας μπορει να παράξει μεγαλυτερους κόκους που ξηραίνονται και τελικά συσκευάζονται.
Η εξάπλωση του στιγμιαίου καφέ
Ο στιγμιαίος καφές εξαπλώθηκε ραγδαία, ειδικά μετά τη δεκαετία του 1950. Δεν είναι υπερβολή να πούμε ότι κατά τις δεκαετίες του 1970 και 1980, στην Ελλάδα, ήταν η κυρίαρχη τάση στον καφέ, μαζί με τον πιο παραδοσιακό «ελληνικό».
Σήμερα, εν έτη 2023, ο καταναλωτής ζητά τον «δικό του» στιγμιαίο καφέ, όπως ζητά οτιδήποτε άλλο: Γνωρίζοντας ακριβώς τη γεύση που αναζητά. Δεν είναι τυχαίο ότι στο Λος Άντζελες υπάρχει καφέ που σερβίρει μόνο στιγμιαίο, την ώρα που όλες οι μεγάλες εταιρείες του χώρου διερευνούν τους τρόπους εξάπλωσης.
Σήμερα, ο στιγμιαίος καφές έχει κατακτήσει σημαντικό μερίδιο στην αγορά, καθώς έχει εξελιχθεί ως προϊόν μαζί με τις σύγχρονες τάσεις στην αγορά του καφέ. Σύμφωνα με το ICO, τον Ιούλιο του 2020, οι αποστολές στιγμιαίου καφέ αντιστοιχούσαν στο 9,1% του συνόλου του καφέ που αποστέλλεται παγκοσμίως – αύξηση 1% σε σχέση με την ίδια περίοδο της προηγούμενης χρονιάς. Η αγορά στιγμιαίου καφέ αναμένεται επίσης να αυξάνεται κατά 4,2% ετησίως έως το 2024. Η Ευρώπη είναι ο μεγαλύτερος καταναλωτής στιγμιαίου καφέ στον κόσμο, με μερίδιο αγοράς 37%, ακολουθούμενη από την Κίνα (12%) και τις ΗΠΑ (11%). Ειδικοί εκτιμούν ότι θα συνεχίσει την ανοδική του πορεία τα επόμενα χρόνια.
Ο στιγμιαίος καφές έχει βγει στο προσκήνιο και ο σύγχρονος καταναλωτής εκτιμάει την ποιότητα του ροφήματος που απολαμβάνει, ξεπερνώντας προκαταλήψεις του παρελθόντος.